Thời kỳ của cách mạng công nghiệp 4.0 đòi hỏi các DN Việt không chỉ thay đổi về tư duy quản lý, mà quan trọng là phải đảm bảo được tính bảo mật thông tin. Bên cạnh đó, sự thâm nhập của công nghệ cao cũng yêu cầu nguồn nhân lực không chỉ đơn giản là làm gia công như hiện nay.

Thiếu hụt 80.000 nhân lực chất lượng cao

Theo nhận định của Hiệp hội Internet Việt Nam, các DN Việt Nam hiện thiếu hụt khoảng 80.000 nhân lực cho gia công phần mềm, nhân lực trong lĩnh vực Blockchain cũng hết sức nóng bỏng trong năm 2018.

Trong đó, TP Hồ Chí Minh và Hà Nội là nơi có nhu cầu nhân lực công nghệ thông tin lớn, đòi hỏi người có kinh nghiệm rất cao.

Điều này cũng đồng nghĩa, khi Việt Nam đang hướng đến nền công nghiệp 4.0, cũng sẽ phải thích nghi với tất cả sự vận hành của nền kinh tế số. 

Tuy nhiên, mâu thuẫn ở chỗ, các DN nhỏ và vừa của Việt Nam hiện nay đang sử dụng công nghệ lạc hậu có khoảng cách rất xa với thời đại công nghiệp 4.0.

Ông Trịnh Duy Hoàng, Công ty nghiên cứu thị trường Vietanalystic cho rằng: “Nhiều DN nhỏ và vừa hiện nay vẫn thấy công nghệ số là thứ gì đó rất xa lạ, đa phần mới chỉ được nghe nói đến nhưng để ứng dụng kinh doanh nhờ vào công nghệ này vẫn không có nhiều DN thực hiện, nguyên nhân một phần nằm ở chi phí đầu tư”.

Theo quan điểm của ông Hoàng, rào cản lớn nhất đối với các DN hiện nay chính là yếu tố con người – nguồn nhân lực chất lượng cao.

Hiện nay, những DN khởi nghiệp mới nổi ở Việt Nam trong lĩnh vực công nghệ thường tập trung vào các DN vừa và nhỏ, đi lên từ các DN hộ gia đình, hộ kinh doanh cá thể nên bản thân các DN này cũng không có đủ năng lực, nhân lực để tiếp cận công nghệ trong nền kinh tế số.  

“Thời đại của các nhà máy số, sẽ không còn cảnh sản xuất gia công, mà thay vào đó là các dây chuyền máy móc hiện đại, rô-bốt… Nếu các DN Việt không tập trung đầu tư nguồn nhân lực để có thể điều hành được thì khó có thể tiếp cận được thị trường toàn cầu” – ông Hoàng nhấn mạnh.

Ngược lại, nếu có nguồn nhân lực cao trong trong thời đại của nền kinh tế số, thương mại điện tử, các DN vừa và nhỏ sẽ bình đẳng hơn với các DN lớn trong việc tiếp cận đối tác, thương trường và bạn hàng nên đây là cơ hội phát triển rất lớn. Do vậy, yếu tố then chốt nằm ở chất lượng nguồn nhân lực.

Nâng cao chất lượng đào tạo

Ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, kinh tế số và thương mại điện tử đang làm cho thế giới thu nhỏ lại để các DN nhỏ và vừa lớn lên, xóa bỏ được các bất lợi cố hữu của DN nhỏ và vừa khi tiếp cận được thị trường toàn cầu.

“Muốn tận dụng được cơ hội này, DN dù ở quy mô nào cũng phải minh bạch, áp dụng bằng được hệ thống quản trị đạt tiêu chuẩn toàn cầu” – TS Vũ Tiến Lộc nhấn mạnh và cho biết thêm, về phía Nhà nước, cần phải tạo nên một hệ thống thể chế thuận lợi cho việc áp dụng công nghệ số cho quá trình đổi mới sáng tạo và đồng thời cũng phải đầu tư xây dựng các cơ sở hạ tầng để tạo ra được hạ tầng kĩ thuật cho nền kinh tế số.

Ngoài ra, theo ông Lộc, để DN thuận lợi hơn khi tiếp cận nền kinh tế số, toàn bộ hệ thống giáo dục đào tạo cũng phải được cải cách, tái cấu trúc theo hướng tập trung vào nguồn nhân lực phù hợp với yêu cầu của nền kinh tế số. 

Bên cạnh đó, một số lĩnh vực đang chịu tác động mạnh mẽ của kinh tế số cũng như quá trình tự động hóa của Cách mạng công nghiệp 4.0 như dệt may, giày dép hay điện tử sẽ đứng trước nguy cơ thất nghiệp của các lao động giản đơn trong lĩnh vực này rất lớn.

Chính vì vậy, cần phải tăng cường đào tạo, đào tạo lại để chuyển đổi lực lượng lao động này sang các công việc phù hợp với nền kinh tế số cũng là yêu cầu đặt ra cho các DN.

“Về khung khổ pháp luật và thể chế trong nền kinh tế số, cần phải có những biện pháp để có thể bảo vệ được sự an toàn và riêng tư cũng như tính bảo mật trong kinh doanh và đời sống xã hội, điều này là thách thức rất lớn. An toàn, an ninh mạng là việc đang được cả thế giới quan tâm và đặc biệt với Việt Nam, kinh tế số đang ở giai đoạn khởi đầu nên cần phải quan tâm từ những bước đầu tiên. Cần có hệ thống thể chế cũng như nền tảng hạ tầng đảm bảo, thúc đẩy sáng tạo đồng thời kiểm soát an ninh và an toàn thông tin, bí mật kinh doanh để hấp dẫn doanh nghiệp”, ông Lộc chỉ rõ.  

Minh Phương

Theo Đại Đoàn Kết