Trong sự nghiệp phát triển chung của ngành Dầu khí Việt Nam, Tổng Công ty Thăm dò Khai thác Dầu khí (PVEP) là đơn vị có bề dày truyền thống, giữ vai trò đơn vị chủ lực, cốt lõi của Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam trong lĩnh vực thăm dò, khai thác dầu khí.

Ngày 27-11-1961, Đoàn Thăm dò Dầu lửa (Đoàn 36 Dầu lửa) được thành lập, là dấu mốc lịch sử mở đầu một thời kỳ hoạt động dầu khí có tổ chức ở Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (sau này, ngày 27-11-1971 đã được Nhà nước công nhận là Ngày Truyền thống Dầu khí Việt Nam). Hoạt động thăm dò, khai thác dầu khí ở Việt Nam chính thức bắt đầu.

Và để đẩy mạnh hoạt động thăm dò, khai thác dầu khí, ngày 3-9-1975, Tổng cục Dầu mỏ và Khí đốt đã được thành lập. Đến đầu năm 1977, Nhà nước ta đã chấp thuận hình thức, đối tượng hợp tác để triển khai đàm phán về một số lô dầu khí với các đối tác nước ngoài mong muốn tham gia đầu tư ở Việt Nam. Để phù hợp với luật pháp và thông lệ quốc tế, tránh việc cơ quan quản lý Nhà nước đứng ra ký hợp đồng với các công ty nước ngoài, ngày 9-9-1977, Chính phủ đã ban hành Quyết định số 251/CP về việc thành lập Công ty Dầu mỏ và Khí đốt Việt Nam, gọi tắt là “Petrovietnam”, trực thuộc Tổng cục Dầu mỏ và Khí đốt.

Người lao động PVEP trên giàn Đại Hùng 01

Đến cuối những năm 70 của thế kỷ trước, hoạt động thăm dò, khai thác dầu khí đã những bước tiến quan trọng với việc Công ty Dầu mỏ và Khí đốt Việt Nam đã ký kết được các hợp đồng thăm dò và khai thác dầu khí ở một số Lô của thềm lục địa Việt Nam gồm: Hợp đồng chia sản phẩm dầu khí (PSC) với Công ty Deminex (Cộng hòa Liên bang Đức) đối với Lô 15, hợp đồng PSC với Công ty Agip (Italia), hợp đồng PSC với Công ty Bow Valley (Canada) đối với các Lô 28,29. Đây chính là những hợp đồng đầu tiên, là tiền đề quan trọng cho các hoạt động hợp tác quốc tế trong thăm dò, khai thác dầu khí của PVEP sau này.

Nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển, Tổng cục Dầu khí đã quyết định thành lập Công ty Petrovietnam II (PV-II) ngày 20-5-1988 và Petrovietnam I (PV-I) ngày 17-11-1988, với nhiệm vụ chính là quản lý giám sát các công ty dầu khí nước ngoài thực hiện các hợp đồng tìm kiếm thăm dò và khai thác dầu khí đã ký kết với Việt Nam. Sự kiện này đã mở ra giai đoạn hội nhập quốc tế của PVEP, đồng thời bắt đầu hình thành lĩnh vực quản lý, điều hành các dự án dầu khí để triển khai các hoạt động, dự án thăm dò, khai thác dầu khí ở trong nước và sau đó mở rộng đầu tư ra nước ngoài.

Để phù hợp với hoạt động thực tiễn, ngày 20-3-1993, Công ty PV-I chuyển đổi thành Công ty Giám sát các Hợp đồng chia sản phẩm (PVSC) với định hướng giám sát hợp đồng dầu khí và Công ty PV-II chuyển đổi thành Công ty Thăm dò Khai thác Dầu khí (PVEP cũ) với định hướng tham gia trong các hợp đồng dầu khí. Trên cơ sở tổ chức lại các hoạt động, ngày 14-2-2000, Công ty PVSC tiếp tục được đổi tên thành Công ty Đầu tư Phát triển Dầu khí (PIDC) và bắt đầu triển khai các hoạt động đầu tư tại nước ngoài. Ngay sau khi được thành lập, các đơn vị tiền thân của PVEP đã tích cực tham gia thúc đẩy nhiều hoạt động tìm kiếm thăm dò khai thác ở cả trong và ngoài nước.

Năm 1994, PVEP đã tham gia cùng Nhà điều hành BHP và các Nhà thầu khác thẩm lượng thành công và đưa vào khai thác dầu của mỏ Đại Hùng. Việc mỏ Đại Hùng tại bể Nam Côn Sơn được đưa vào khai thác đã góp phần quan trọng trong việc tăng cường thu hút đầu tư nước ngoài vào tìm kiếm - thăm dò dầu khí trên hầu hết các bể trầm tích ở Việt Nam. Cùng với thành công của Vietsovpetro tìm thấy dầu trong đá móng nứt nẻ, việc áp dụng kỹ thuật mới trong công tác thăm dò và thẩm lượng khai thác dầu ở tầng móng granite nứt nẻ đã đưa PVEP trở thành công ty có kinh nghiệm khai thác dầu trong tầng móng. Đồng thời, PVEP đã mở rộng thăm dò và khai thác dầu khí trong móng tại hàng loạt các mỏ khác như mỏ Sư Tử Đen, Sư Tử Vàng, Cá Ngừ Vàng, Diamond… Bên cạnh đó, PVEP đã cùng Nhà thầu BP phát hiện ra các mỏ khí Lan Tây, Lan Đỏ, cùng Nhà thầu KNOC phát hiện ra mỏ Rồng Đôi, Rồng Đôi Tây đã góp phần quan trọng đảm bảo nguồn nhiên liệu trong sản xuất điện, đạm, hóa chất... Việc triển khai công tác thăm dò và khai thác dầu khí ở nước ngoài cũng đạt nhiều kết quả quan trọng như thăm dò dầu khí ở Dự án SK305 (Malaysia); Dự án thăm dò khai thác Lô 433a &416b tại Algeria…

Thực hiện chủ trương tái cấu trúc sau khi Petrovietnam chuyển đổi từ mô hình tổng công ty Nhà nước sang tập đoàn kinh tế, ngày 4-5-2007, PVEP được thành lập trên cơ sở hợp nhất Công ty Thăm dò và Khai thác Dầu khí và PIDC. Đây là một bước đi chiến lược của Petrovietnam nhằm tập trung nguồn lực trong lĩnh vực hoạt động cốt lõi, nâng cao tính chủ động và năng lực cạnh tranh để PVEP trở thành công ty dầu khí quốc tế, có hoạt động ở cả trong và ngoài nước.

Kế thừa thành quả và phát huy truyền thống lao động sáng tạo của các đơn vị tiền thân, từ việc chuyển đổi thành công mô hình tổ chức quản lý từ hạch toán phụ thuộc sang hạch toán độc lập, PVEP đã triển khai quyết liệt các giải pháp đột phá để thực hiện chiến lược tăng tốc phát triển với mục tiêu trở thành công ty dầu khí hàng đầu trong khu vực.

Trong giai đoạn 2007-2017, tổng sản lượng khai thác toàn mỏ của PVEP là 146,3 triệu tấn quy dầu, trong đó tổng sản lượng khai thác riêng phần PVEP là 56,3 triệu tấn quy dầu (39,62 triệu tấn dầu và 16,63 tỉ m3 khí), đóng góp tích cực cho sự phát triển của Tập đoàn và nền kinh tế quốc dân; doanh thu là hơn 468 nghìn tỉ đồng; nộp ngân sách Nhà nước là hơn 146 nghìn tỉ đồng. PVEP đã chuyển đổi thành công mô hình tổ chức quản lý từ hạch toán phụ thuộc sang hạch toán độc lập, tổng tài sản của PVEP tăng từ trên 30 nghìn tỉ đồng năm 2007 lên đến hơn 134 nghìn tỉ đồng tính đến hết năm 2017…

Trải qua 30 năm hành trình đầy gian khó, PVEP đã ghi dấu những trang vàng đầy ấn tượng trong lịch sử phát triển của mình với những bước đi táo bạo và dứt khoát, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ sản xuất kinh doanh, đóng góp quan trọng trong việc đảm bảo an ninh năng lượng đất nước, tiên phong trong hội nhập kinh tế, quốc tế. Từ chỗ không có dầu khí, PVEP đã luôn tăng trưởng mạnh mẽ kể từ khi thành lập đến hiện tại, với năng suất nâng cao, quy mô ngày càng lớn mạnh.

Lực lượng cán bộ, lao động kỹ thuật của PVEP đã thực sự trưởng thành, từng bước làm chủ khoa học công nghệ, tự đảm nhận tốt những vị trí mà trước đây phải thuê chuyên gia nước ngoài. Dù phải hoạt động dưới sức ép cạnh tranh khốc liệt từ các đối thủ trong và ngoài nước, PVEP cho tới hiện tại đã có những thay đổi ấn tượng về tầm vóc cũng như vị thế trong ngành thăm dò - khai thác dầu khí và giữ vững thương hiệu “Người tiên phong của ngành thăm dò - khai thác dầu khí Việt Nam”.