Năm 2016, Việt Nam có cơ hội trở thành nền kinh tế có tốc độ tăng trưởng cao nhất tại khu vực Đông Á và Đông Nam Á. Không dừng lại ở đó, nếu như giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, cải thiện được niềm tin của người tiêu dùng và giải quyết tốt khó khăn cho doanh nghiệp thì Việt Nam hoàn toàn có thể duy trì được tốc độ phát triển cao này trong năm năm tới.

Khi thị trường thương mại được mở rộng bù đắp cho tăng trưởng xuất khẩu giảm sang một số thị trường xuất khẩu truyền thống. Tăng trưởng của một số ngành công nghiệp ngoài dệt may cũng thúc đẩy đa dạng hóa xuất khẩu. VN có điểm thuận lợi hơn khi hàng loạt hiệp định thương mại tự do với các quốc gia và khu vực sắp có hiệu lực là những tiền đề rất tốt để phát triển kinh tế nếu chúng ta biết cách tận dụng.

Tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc tiếp tục suy giảm

Các dự báo đều cho thấy tốc độ tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc tiếp tục suy giảm trong thời gian tới vì những khó khăn về cơ cấu, các vấn đề về bùng nổ tín dụng, bất động sản, nợ của chính quyền địa phương. Theo báo cáo mới nhất của ICAEW do Oxford Economics thực hiện, kinh tế Trung Quốc giảm tốc có tác động lớn tới tăng trưởng toàn Đông Nam Á.

Đến năm 2014, tỷ trọng hàng xuất khẩu vào Trung Quốc tăng gấp 4 lần lên 16%, trong khi tỷ trọng cộng gộp của Mỹ và châu Âu giảm xuống còn 20%. Hiện Trung Quốc là bạn hàng thương mại lớn nhất của Singapore, Malaysia và Thái Lan, là đối tác thương mại lớn thứ hai của Indonesia, lớn thứ ba của Philippines và Việt Nam.

Nguồn: Oxford Economics 

Nhiều nước trong khu vực sẽ bị ảnh hưởng bởi tốc độ tăng trưởng chậm lại của Trung Quốc. Các nước như Indonesia, ngành sản xuất của Philippines và Việt Nam ít bị ảnh hưởng hơn do lợi thế về nhân công giá rẻ. Hơn nữa, Việt Nam có điểm thuận lợi hơn khi các hiệp định thương mại tự do dần đi vào hiệu lực.

Thái Lan cũng giữ phong độ tốt trong khu vực, vì được hưởng lợi từ nhu cầu hàng tiêu dùng và dịch vụ gia tăng trong bối cảnh Trung Quốc đang tái cân bằng nền kinh tế. Tuy nhiên, Singapore và Malaysia có thể là hai nước sẽ bị ảnh hưởng nặng nhất, do có mối liên kết cung ứng hàng điện tử chặt chẽ với Trung Quốc.

Nguy cơ giảm phát

Giá bán buôn đang giảm tại nhiều nước ASEAN-6.  Các nước trong khu vực như Malaysia, Thái Lan tăng trưởng giá bán buôn chỉ đạt mức âm, còn với Singapore và Philippines giảm hơn 5% so với cùng kỳ năm ngoái. Chỉ duy nhất Indonesia ghi nhận giá bán buôn tăng trưởng dương. Còn với Việt Nam, giá bán buôn đang giữ ở mức 0, tuy nhiên trong năm 2016 này, việc tăng trưởng giá bán buôn tại Việt Nam sẽ được hy vọng là con số tăng trưởng dương.

Nguồn: Oxford Economics

Giá bán buôn được xem như một chỉ báo cho giá tiêu dùng trong tương lai, mặc dù nó cũng bị ảnh hưởng mạnh bởi giá hàng hóa nguyên liệu lao dốc, đặc biệt là giá dầu. Ở tầm vĩ mô, đây có thể là nhân tố rủi ro dẫn đến giảm phát.

Tỷ lệ nợ/GDP tăng cao

Trong 10 năm qua, nợ của hộ gia đình tại Thái Lan đã tăng 13,4%/năm và tỷ lệ nợ hộ gia đình trên GDP tăng trên 80%, điều này khiến tỷ lệ nợ/GDP của Thái Lan tăng 20 điểm phần trăm. Một số quốc gia trong khu vực như Indonesia hay Philippines cũng tăng khoảng 10 điểm phần trăm. Ở Việt Nam tỷ lệ nợ/GDP ghi nhận là tăng hơn 40 điểm phần trăm.

Nguồn: Oxford Economics

Tình trạng này gợi nhớ những đợi khủng hoảng tài chính trong lịch sử như khủng hoảng châu Á năm 1997, bong bóng bất động sản Hong Kong 1997-2003, khủng hoảng nợ tiêu dùng Hàn Quốc và Đài Loan 2003-2006 và gần đây nhất là bong bóng bất động sản tại Việt Nam.

Cân bằng ngân sách

Mặc dù lãi suất ở một số nước Đông Nam Á đang ở mức khá thấp nhưng chi phí đi vay vẫn quá cao. Với những nước có lĩnh vực sản xuất là xương sống của nền kinh tế nhưng nợ doanh nghiệp đang tăng gấp nếp như Thái Lan và Singapore, ngân hàng trung ương liên tục phải hạ lãi suất, không ngoại trừ khả năng về 0%, buộc họ phải tính đến các biện pháp phi truyền thống như gói kích thích định lượng. Việt Nam đang mở rộng chi tiêu tài khóa, với chi tiêu công đóng góp vào tỷ lệ nợ/GDP mấp mé 60% trong năm 2016. Chính phủ đang lên kế hoạch củng cố chi tiêu tài khóa trong vài năm tới, để tránh đẩy tỷ lệ nợ vượt quá 65% GDP.

Nguồn: Internet

Triển vọng kinh tế 2016- 2018

Oxford Economics cho rằng những nước Đông Nam Á có nhu cầu nội địa mạnh và hưởng cải cách chính sách sẽ phát triển vượt trội. Năm 2016, nếu VN tiếp tục ổn định được kinh tế vĩ mô thì tốc độ tăng trưởng GDP có thể đạt 6,8-7%. Như vậy lần đầu tiên kể từ khi đổi mới đến nay, tốc độ tăng trưởng kinh tế của VN sẽ vượt qua Trung Quốc. Khi thị trường thương mại được mở rộng bù đắp cho tăng trưởng xuất khẩu giảm sang một số thị trường xuất khẩu truyền thống. Tăng trưởng của một số ngành công nghiệp ngoài dệt may cũng thúc đẩy đa dạng hóa xuất khẩu. Theo đó, Việt Nam cùng Philippines và Indonesia sẽ là các nước có triển vọng tăng trưởng mạnh nhất trong nhóm ASEAN-6, phản ánh tỷ lệ nợ thấp, ổn định vĩ mô và chi phí nhân công rẻ.

Nguyễn Ngọc

Tổng hợp